หน้าที่และความสำคัญของกล้ามเนื้อมัดใหญ่ กล้ามเนื้อมัดเล็ก
กล้ามเนื้อมัดใหญ่ กล้ามเนื้อมัดเล็ก เป็นองค์ประกอบสำคัญของระบบเคลื่อนไหวในร่างกายมนุษย์ โดยกล้ามเนื้อมัดใหญ่ทำหน้าที่ในการเคลื่อนไหวที่ต้องใช้แรงมากๆ เช่น การยกของหนัก การวิ่ง การกระโดด ในขณะที่กล้ามเนื้อมัดเล็กทำหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหวที่ต้องการความละเอียดอ่อน เช่น การเขียนหนังสือ การกะพริบตา การแสดงสีหน้า การดูแลรักษากล้ามเนื้อทั้งสองประเภทนี้จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพโดยรวม คลินิกกายภาพบำบัด เดอะคอมมอนส์คลินิก (The Commons Clinic) จะพาทุกคนไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับหน้าที่และความสำคัญของระบบกล้ามเนื้อในร่างกายของเรากัน
ระบบกล้ามเนื้อในร่างกายมนุษย์ มีกล้ามเนื้อทั้งหมดกี่มัด?
ร่างกายมนุษย์ประกอบด้วยกล้ามเนื้อทั้งหมดประมาณ 639 มัด ซึ่งคิดเป็นประมาณ 40-50% ของน้ำหนักตัว กล้ามเนื้อในร่างกายแบ่งออกเป็น 3 ประเภทตามลักษณะการทำงาน ได้แก่
- กล้ามเนื้อลาย (Skeletal Muscle) ควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกายตามที่เราต้องการ (กล้ามเนื้อประเภทที่อยู่ในอำนาจจิตใจ)
- กล้ามเนื้อเรียบ (Smooth Muscle) ควบคุมการทำงานของอวัยวะภายใน
- กล้ามเนื้อหัวใจ (Cardiac Muscle) ทำงานอย่างต่อเนื่องเพื่อสูบฉีดเลือด
ระบบกล้ามเนื้อจึงมีความสำคัญต่อร่างกายหลายด้าน ทั้งการเคลื่อนไหว การทรงตัว การควบคุมอุณหภูมิร่างกาย และการเผาผลาญพลังงาน นอกจากนี้ยังช่วยปกป้องอวัยวะภายใน และช่วยในการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย
ยิ่งออกกำลังกายหนัก ยิ่งเพิ่มขนาดกล้ามเนื้อมัดใหญ่ได้จริงหรือไม่?
หลายคนเข้าใจผิดว่า การออกกำลังกายจะช่วยเพิ่มจำนวนใยกล้ามเนื้อ แต่ความจริงแล้ว การออกกำลังกายเพียงทำให้เซลล์กล้ามเนื้อที่มีอยู่มีขนาดใหญ่ขึ้นเท่านั้น ซึ่งการเติบโตนี้มีขีดจำกัดในแต่ละบุคคล หากกล้ามเนื้อขยายขนาดมากเกินไปจะเกิดภาวะที่เรียกว่า “อวัยวะโตเกิน” (Organ hypertrophy) และในบางกรณีอาจนำไปสู่การเจริญเกินหรือการงอกเกิน (hyperplasia) ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ ดังนั้น การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อ จึงควรทำแต่พอดีและเหมาะสมกับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล
กล้ามเนื้อมัดใหญ่ (Major Muscles) ที่สำคัญในร่างกาย
กล้ามเนื้อมัดใหญ่ในร่างกายมนุษย์เปรียบเสมือนเครื่องจักรหลักที่ขับเคลื่อนการเคลื่อนไหว มีขนาดใหญ่และแข็งแรง ทำหน้าที่สร้างแรงในการเคลื่อนไหวที่ต้องใช้พลังงานสูง มาดูกันว่า กล้ามเนื้อมัดใหญ่มีอะไรบ้าง?
กล้ามเนื้อมัดใหญ่บริเวณแขนและไหล่
กล้ามเนื้อมัดใหญ่บริเวณแขนและไหล่ประกอบด้วย
- กล้ามเนื้อไบเซ็ปส์ (Biceps) ช่วยในการงอแขน
- กล้ามเนื้อไทรเซ็ปส์ (Triceps) ช่วยในการเหยียดแขน
- กล้ามเนื้อเดลทอยด์ (Deltoid) ช่วยในการยกและหมุนไหล่
กล้ามเนื้อกลุ่มนี้มีความสำคัญต่อการทำกิจกรรมที่ต้องใช้แรงจากแขนและไหล่ เช่น การยกของ การผลักและดึง รวมถึงการเล่นกีฬาประเภทต่างๆ การดูแลรักษากล้ามเนื้อกลุ่มนี้จึงมีความสำคัญต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
กล้ามเนื้อมัดใหญ่บริเวณหน้าอกและหลัง
กล้ามเนื้อมัดใหญ่บริเวณหน้าอกและหลังประกอบด้วย
- กล้ามเนื้อเพคโทรัล (Pectoral) ช่วยในการหุบแขนเข้าหาลำตัว
- กล้ามเนื้อแลทติสซิมัส ดอร์ซาย (Latissimus Dorsi) ช่วยในการดึงแขนลงและหมุนไหล่
- กล้ามเนื้อแทรพีเซียส (Trapezius) ช่วยในการยกไหล่และดึงสะบัก
กล้ามเนื้อกลุ่มนี้มีความสำคัญต่อการทรงตัวและการเคลื่อนไหวของร่างกายส่วนบน รวมถึงช่วยปกป้องอวัยวะภายในบริเวณทรวงอก
กล้ามเนื้อมัดใหญ่บริเวณขาและสะโพก
กล้ามเนื้อมัดใหญ่บริเวณขาและสะโพกประกอบด้วย
- กล้ามเนื้อควอดริเซ็ปส์ (Quadriceps) ช่วยในการเหยียดเข่า
- กล้ามเนื้อแฮมสตริง (Hamstring) ช่วยในการงอเข่า
- กล้ามเนื้อกลูเตียส (Gluteus) ช่วยในการเคลื่อนไหวของสะโพก
กล้ามเนื้อกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในร่างกาย มีความสำคัญต่อการเดิน การวิ่ง การกระโดด และการทรงตัว
กล้ามเนื้อมัดเล็ก (Minor Muscles) ที่สำคัญในร่างกาย
แม้จะมีขนาดเล็กกว่ากล้ามเนื้อมัดใหญ่ แต่กล้ามเนื้อมัดเล็กก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน โดยทำหน้าที่ในการควบคุมการแสดงออกทางสีหน้า การเคลื่อนไหวของนิ้วมือ และการทำงานที่ต้องการความประณีต มาดูกันว่า กล้ามเนื้อมัดเล็กมีอะไรบ้าง?
กล้ามเนื้อมัดเล็กบริเวณใบหน้าและลำคอ
กล้ามเนื้อมัดเล็กบริเวณใบหน้าและลำคอประกอบด้วยกล้ามเนื้อที่ควบคุมการแสดงออกทางสีหน้า การเคี้ยว การกลืน และการเคลื่อนไหวของศีรษะ กล้ามเนื้อเหล่านี้ทำงานประสานกันอย่างซับซ้อนเพื่อให้เราสามารถสื่อสารผ่านการแสดงออกทางสีหน้า รับประทานอาหาร และหายใจได้อย่างปกติ แม้จะมีขนาดเล็กแต่กล้ามเนื้อกลุ่มนี้มีความสำคัญอย่างมากต่อการดำรงชีวิตและการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
กล้ามเนื้อมัดเล็กที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของนิ้วมือและเท้า
กล้ามเนื้อมัดเล็กที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของนิ้วมือและเท้า เป็นกลุ่มกล้ามเนื้อที่มีความละเอียดอ่อนและซับซ้อน ทำหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหวที่ต้องการความแม่นยำสูง เช่น การเขียนหนังสือ การวาดรูป การเล่นดนตรี การทำงานฝีมือต่างๆ สำหรับเท้า กล้ามเนื้อมัดเล็กช่วยในการทรงตัวและการเดินอย่างมั่นคง การดูแลรักษากล้ามเนื้อกลุ่มนี้จึงมีความสำคัญต่อการทำกิจกรรมที่ต้องใช้ทักษะละเอียด
อาการบาดเจ็บที่พบบ่อยในกล้ามเนื้อมัดใหญ่และมัดเล็ก
อาการบาดเจ็บที่พบบ่อยในกล้ามเนื้อมัดใหญ่และมัดเล็ก ได้แก่ อาการปวดเมื่อย กล้ามเนื้อตึง กล้ามเนื้อฉีกขาด และกล้ามเนื้ออักเสบ ซึ่งมักเกิดจากการใช้งานมากเกินไป การบาดเจ็บจากการออกกำลังกายที่ไม่ถูกวิธี หรือการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา
สำหรับวิธีป้องกันการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ จำเป็นต้องบริหารกล้ามเนื้ออย่างถูกต้อง เริ่มจากการอบอุ่นร่างกาย ทำการบริหารกล้ามเนื้อแต่ละส่วนอย่างเหมาะสม และจบด้วยการยืดเหยียดกล้ามเนื้อ ควรทำอย่างสม่ำเสมอและค่อยๆ เพิ่มความหนักของการออกกำลังกาย หลีกเลี่ยงการใช้กล้ามเนื้อซ้ำๆ เป็นเวลานาน พักผ่อนให้เพียงพอ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อการเสริมสร้างกล้ามเนื้อ
สรุป ความสำคัญของการดูแลระบบกล้ามเนื้อทั้งมัดใหญ่และมัดเล็ก
การดูแลรักษากล้ามเนื้อมัดใหญ่และมัดเล็ก จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของเรา การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การพักผ่อนที่เพียงพอ และการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์จะช่วยให้ระบบกล้ามเนื้อแข็งแรง
หากมีอาการบาดเจ็บหรือปวดเมื่อย การรักษาด้วยเครื่องช็อคเวฟ (Shock Wave Therapy) พร้อม เครื่อง PMS เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่มีประสิทธิภาพในการบรรเทาอาการและฟื้นฟูกล้ามเนื้อ เทคโนโลยีนี้ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ลดการอักเสบ และเร่งการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ ทำให้กล้ามเนื้อฟื้นตัวได้เร็วขึ้น ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านกายภาพบำบัดเพื่อวางแผนการดูแล และฟื้นฟูกล้ามเนื้อที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม หรือนัดหมายเข้าใช้บริการ The Commons Clinic ได้ที่ :
- ที่ตั้ง : 388 ถนนเทพรักษ์ แขวงท่าแร้ง เขตบางเขน กรุงเทพมหานคร 10220 (https://goo.gl/maps/sbT1J8wUKgy4mQPF8)
- เวลาทำการ : เปิดให้บริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา 10.30 น. – 19.00 น.
- เบอร์โทรศัพท์ : 094-694-9563
- Line OA : @thecommonsclinic
- Facebook : The Commons Clinic – คลินิกเฉพาะทางเวชศาสตร์ฟื้นฟู และ กายภาพบำบัด
